Geografia
Nazwa geografia pochodzi od greckich słów:
geos - "ziemia" i grapho - "piszę".
Geografia to nauka o powłoce ziemskiej, jeej przestrzennym zróżnicowaniu pod względem przyrodniczym i społeczno-ekonomicznym, oraz o związkach jakie zachodzą między poszczególnymi zjawiskami przyrodniczymi a zjawiskami społeczno-gospodarczymi. (J. Flis)
Geografia jako nauka została ukształtowana w starożytnej Grecjii. Pierwszym uczonym, który użył terminu geografia był żyjący na przełomie III i II wieku p.n.e. Eratostenes z Cyreny.
Geografia jako nauka została ukształtowana w starożytnej Grecjii. Pierwszym uczonym, który użył terminu geografia był żyjący na przełomie III i II wieku p.n.e. Eratostenes z Cyreny.
Początkowo geografia zajmowala sie tylko opisywaniem zjawisk przyrodniczych na Ziemi. Następnie uczeni zaczeli wyjaśniać także ich uwarunkowania. Grecy zmierzali rownocześnie do okreąlania istoty Ziemi jako planety oraz jej miejsca w kosmosie. W czasach greckich ukształtowały się m.in. geografia astronomiczna oraz kartografia. Wkład Greków w rozwój geografii jest ogromny. To oni stworzyli podstawy do rozwoju wielu dziedzin współczesnyk nauk geograficznych w tym geografii społecznej i regionalnej.
Największe odkrycia naukowe starożytności:
Największe odkrycia naukowe starożytności:
- VI w. p.n.e. - w szkole Pitagorasa wysunięto ideę kulistości Ziemi, potwierdzoną w IV-III w. p.n.e. przez Arystotelesa, Dikajarcha i Erastotenesa z Cyreny;
- III w. p.n.e. - Dikajarach wprowadził pojęcie siatki geograficznej;
- około 240 r. p.n.e. - Eratostenes z Cyreny jako pierwszy wyznaczył obwód Ziemi;
- około 150 r. p.n.e. - Hipparch zdefiniował współrzędne geograficzne;
- II wiek n.e. Klaudiusz Ptolemeusz w dziele Nauka geograficzna zaprezentował m.in. matematyczne zasady konstruowania map oraz mapę świata z zaznaczonymi 8 tys. miejscowości.
Rekonstrukcja mapy świata Ptolemeuszaźródło: http://www.raremaps.com/gallery/enlarge/8154
Dorobek Greków rozwineli Rzymianie, ktorzy wykorzystali wiedze geograficzną w zarządzaniu swoim ogromnym imperium. Dotarli do miejsc, o istnieniu których Grecy tylko przypuiszczali lub o których wogóle nie mieli pojęcia. To Rzymian uważa się za twórców geografii politycznej i stosowanej.
W śreniowieczny rozwój nauk geograficznych dyży wkład wnieśli Arabowie oraz Chińczycy. W ówczesnym czasie znaczenie europejskich osiągnięć było mniej znaczące. Należy jednak wspomnieć o kilku europejskich wyprawach tego okresu. Po pierwsze w IX - X wieku Wikingowie kolonizowali Grenlandie (być może dotarli nawet do wybrzeży Labradoru), po drugie w latach 1271 - 1295 Marco Polo (wraz z ojcem i stryjem) przemierzająć Persję i Azję Środkową dotarł do Chin.
Prawdziwy renesans geografii europejskiej rozpoczoł się wraz z wielkimi odkryciami geograficznymi (przełom XV i XVI wieku). W środ wielkich podróżnikow byli m.in. Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci i inni.
Nowożytna geografia powstała jednak znacznie później. Za ojców współczesnej geografii uważa sie dwóch niemieckich uczonych: Alexandra von Humbolta (1769-1859) oraz Karla Rittera (1779-1859).
Burzliwy rozwój geografii w XX wieku doprowadził do wyodrębnienia z niej szczegółowych dyscyplin wiedzy przyrodniczej i ukształtowania systemu nauk o Ziemi. Nauki te (geofizyka, geochemia, geologia i geodezja) badają przyrodę formującą się wewnątrz ziemskiej magnetosfery, a wszczególności zjawiska i procesy zachodzące w obrebie skorupy ziemskiej, hydrosfery i atmosfery, czyli przestrzeni geograficznej. Przedmiotem zainteresowań i badań geografów jest wyodrębniona z przestrzeni geograficznej epigeosfera.
W śreniowieczny rozwój nauk geograficznych dyży wkład wnieśli Arabowie oraz Chińczycy. W ówczesnym czasie znaczenie europejskich osiągnięć było mniej znaczące. Należy jednak wspomnieć o kilku europejskich wyprawach tego okresu. Po pierwsze w IX - X wieku Wikingowie kolonizowali Grenlandie (być może dotarli nawet do wybrzeży Labradoru), po drugie w latach 1271 - 1295 Marco Polo (wraz z ojcem i stryjem) przemierzająć Persję i Azję Środkową dotarł do Chin.
Prawdziwy renesans geografii europejskiej rozpoczoł się wraz z wielkimi odkryciami geograficznymi (przełom XV i XVI wieku). W środ wielkich podróżnikow byli m.in. Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci i inni.
Nowożytna geografia powstała jednak znacznie później. Za ojców współczesnej geografii uważa sie dwóch niemieckich uczonych: Alexandra von Humbolta (1769-1859) oraz Karla Rittera (1779-1859).
Burzliwy rozwój geografii w XX wieku doprowadził do wyodrębnienia z niej szczegółowych dyscyplin wiedzy przyrodniczej i ukształtowania systemu nauk o Ziemi. Nauki te (geofizyka, geochemia, geologia i geodezja) badają przyrodę formującą się wewnątrz ziemskiej magnetosfery, a wszczególności zjawiska i procesy zachodzące w obrebie skorupy ziemskiej, hydrosfery i atmosfery, czyli przestrzeni geograficznej. Przedmiotem zainteresowań i badań geografów jest wyodrębniona z przestrzeni geograficznej epigeosfera.
Zjawiska, które zachodzą w powłoce ziemskiej pozostają ze sobą w ścisłym związku przyczynowym, przestrzennym, oraz czasowym.
Badanie powłoki ziemskiej polega na jej analizie po rozłożeniu na komponenty. Są nimi:
- litosfera, czyli ziemska powłoka skalna,
- hydrosfera, czyli powłoka wodna,
- atmosfera, czyli powłoka gazowa,
- biosfera, czyli ogół żywych organizmów żyjących na powierzchni Ziemi.
Najbardziej zewnętrzna część litosfery, w której odbywa się wymiana materii pomiędzy mineralnymi składnikami a organizmami żywymi nazywa się pedosferą.
W sferze zainteresowań geografów znajduje się środowisko przyrodnicze i geograficzne.
Środowisko przyrodnicze (naturalne) - stworzone przez naturę, składa się z siedmiu elementów:
1. budowa geologiczna;2. rzeźba terenu;
3. klimat;
4. stosunki wodne;
5. gleby;
6. flora;
7. fauna.
Środowisko geograficzne obejmuje środowisko przyrodnicze oraz elementy wytworzone przez człowieka (antroposferę).